پس رفت رتبه ایران در زمینه برطرف شکاف جنسیتی و چرایی آن - مجله یک کامپیوتر

به گزارش خبرنگاران، مجمع جهانی اقتصاد هرساله فرایند پیشرفت جهانی در زمینه برابری جنسیتی را در چهار حوزه دستاوردهای آموزشی، بهداشت و سلامت، مشارکت مالی و فرصت های مالی و توانمندسازی سیاسی در میان کشورها مورد آنالیز قرار می دهد. گزارش سال 2020 این مجمع جهانی که شرایط شکاف جنسیتی 153 کشور را مورد آنالیز قرار داده حاکی از آن است که بیشترین نابرابری در حوزه مشارکت سیاسی و اقتصاد مشاهده می گردد، به طوری که در سطح جهانی در حوزه مشارکت سیاسی 75 درصد و در حوزه مشارکت مالی 42 درصد شکاف وجود دارد.

اما در مجموع 100 سال زمان احتیاج است تا شکاف جنسیتی در جهان برطرف گردد که به تفکیک حوزه ای، در حوزه آموزش به 12 سال، در حوزه سیاست به 95 سال و در حوزه اقتصاد به 257 سال زمان برای برطرف شکاف جنسیتی ضروری است. بر اساس این گزارش سوریه، پاکستان، عراق و یمن کشورهایی با بیشترین شکاف جنسیتی و ایسلند، نروژ، فنلاند، سوئد و نیکاراگوئه به ترتیب پنج کشور برتر در زمینه برابری جنسیتی معرفی شده اند. در این میان ایران رتبه 148 را به خود اختصاص داده است، این درحالیست که در سال 2018، رتبه 142 را در زمینه برطرف شکاف جنسیتی کسب نموده بودیم.

لیلا فلاحتی- مدیرکل امور بین الملل معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری درباره چرایی تنزل رتبه ایران نسبت به سال های گذشته، علت را وابسته به دو مسئله می داند و به خبرنگاران می گوید:در سال 2019 مجموعا 149 کشور در گزارش مورد توجه قرار گرفته بودند، اما در سال 2020 مجموعا 153 کشور مورد آنالیز قرار گرفته اند، بنابراین با افزایش چهار کشور در مجموع گزارش نسبت به سال قبل تغییراتی در رتبه کشورها ایجاد شده است.

وی می افزاید: براساس این گزارش بیشترین دستاورد جمهوری اسلامی ایران در راستای کاهش شکاف جنسیتی در حوزه آموزش، به ویژه در مقطع ابتدایی و بهداشت معرفی شده است.

درآمد زنان ایران، یک پنجم مردان است

بنابر اظهارات فلاحتی، آنالیز شرایط شاخص های ایران در گزارش سال 2020 نشان می دهد که ایران در شاخص کلی مشارکت مالی زنان با رتبه 147 و در زیر شاخص ها همچون مشارکت در بازار کار رتبه 148، در کسب مناصب مدیریتی رتبه 115 و کسب مشاغل تخصصی رتبه 120 در جمع کشورهایی با شکاف بالای جنسیتی در حوزه اقتصاد را به خود اختصاص داده است. آنالیز دیگر شاخص های مالی در این بخش نشان می دهد که ایران از نظر میزان کسب درآمد زنان نسبت به درآمد مردان، در صندلی 149 واقع شده است، بر اساس این گزارش زنان تقریبا یک پنجم مردان درآمد دارند.

از نظر تحصیلات دانشگاهی ایران در رتبه 114 واقع شده است

مدیرکل امور بین الملل معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری ادامه می هد: دومین مولفه شاخص مربوط به دستاوردهای آموزشی است که به وسیله چهار مؤلفه نرخ باسوادی زنان نسبت به مردان، نرخ زنان نسبت به مردان در ثبت نام آموزش ابتدایی، آموزش متوسطه و آموزش عالی محاسبه می گردد. بر اساس گزارش سال 2020، ایران از نظر شاخص آموزش به رتبه 118، از نظر نرخ باسوادی به رتبه 112 و در شاخص تحصیلات ابتدایی و متوسطه به ترتیب به رتبه 109 و 115 دست یافته است. از نظر تحصیلات دانشگاهی نیز رتبه 114 را کسب نموده است. در مجموع شاخص های آموزشی بهترین شرایط، مربوط به تحصیلات ابتدایی است.

وی با اشاره به سومین مولفه سلامت و بقاء که با استفاده از دو مولفه نسبت جنسی تعداد دختران نسبت به پسران در بدو تولد و امید زندگی سالمِ مردان و زنان مورد آنالیز قرار گرفته است ادامه می دهد: بر اساس این گزارش ایران از نظر رتبه کلی در رتبه 130، نسبت جنسی رتبه یک و در امید زندگی در رتبه 139 واقع شده است.

رتبه 132 ایران درخصوص برطرف شکاف جنسیتی برای مناصب وزارتی

فلاحتی با اشاره به مولفه مشارکت سیاسی که به شکاف جنسیتی در بالاترین سطوح تصمیم ­گیری سیاسی و به وسیله آنالیز نسبت زنان به مردان در مؤلفه ­های­ موقعیت­ وزارتی، صندلی مجلسی و سنوات در اختیار داشتن مهم­ترین مقام اجرایی (رئیس جمهور و نخست وزیر و ریاست دولت) در پنجاه سال گذشته، مشخص می گردد، تاکید می نماید: آنالیز این شاخص در گزارش سال 2020 نشان می دهد ایران رتبه کلی 145 را کسب نموده و در شاخص هایی همچون حضور زنان در مجلس رتبه 144، در مناصب وزارتی رتبه 132 و در شاخص مناصب مهم اجرایی رتبه 73 را کسب نموده است.

به گفته مدیرکل امور بین الملل معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری، قبل از هر تحلیل و نتیجه گیری باید در نظر داشت که شاخص شکاف جنسیتی به نابرابری های بین دو جنس در دسترسی به هر یک از این چهار مولفه می پردازد و کشورهایی که پیروز شوند در طول سال کاهش بیشتری در این فاصله جنسیتی ایجاد نمایند از رتبه بالاتری برخوردار می شوند؛ البته در محاسبه این شاخص ضریب مشارکت سیاسی و مالی از دو مولفه آموزش و سلامت بالاتر است، به طور مثال کشور رواندا در حال حاضر در رتبه 9 جهان از نظر کاهش شکاف جنسیتی واقع شده است. آنالیز رتبه ­های چهار مولفه این کشور نشان می دهد که در دستاوردهای آموزشی رتبه 114، در مشارکت مالی رتبه 79، در سلامت رتبه 90 و در سیاست رتبه چهار را دارد.

وی ادامه می دهد: همانگونه که ملاحظه می کنید این کشور در سه شاخص دیگر در مجموع هفتاد کشور اول جهان قرار ندارد، اما به دلیل اینکه در شاخص مشارکت سیاسی که بالاترین ضریب را در محاسبه این شاخص دارد، رتبه بالاتری کسب نموده است، در مجموع 10 کشور اول جهان قرار گرفته است. گفتنی است که سهم زنان در مجلس و وزرای کابینه در رواندا بیش از 50 درصد است. علت بالاتر بودن ضریب مشارکت سیاسی این است که بیشترین شکاف جنسیتی در جهان در این حوزه است و بنابراین کاهش آن اهمیت زیادتر و ضریب بالاتری دارد.

فلاحتی می گوید: با این مقدمه بهتر می توانیم درک کنیم که چرا ایران در مجموع کشورهای جهان با بالاترین شکاف جنسیتی واقع شده است. سهم زنان در مجلس با نرخ 9/5 درصد و رتبه 144 و در موقعیت های وزارتی با نرخ 5/6 درصدی و رتبه 132 که حکایت از سهم کم زنان را دارد، بیانگر شکاف عمیق جنسیتی در حوزه سیاست است و همین باعث می گردد ایران نتواند در این شاخص رشد داشته باشد. کشورهای مختلف جهان استراتژی های مختلفی برای کاهش شکاف جنسیتی در سیاست دارند که اختصاص سهمیه جنسیتی در مجلس (مثل عربستان، عراق، افغانستان) یا اختصاص سهمیه جنسیتی در لیست کاندیداها توسط احزاب (مثل ترکیه) رایج ترین شیوه است، اما هنوز در کشور ما این شیوه ها مورد پذیرش و استقبال قرار نگرفته و تا زمانی که سهم زنان در این حوزه افزایش نداشته باشد نمی توانیم انتظار داشته باشیم رتبه ایران تغییر جدی را تجربه کند.

مدیرکل امور بین الملل معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری یادآور می گردد: در مشارکت مالی نیز رتبه 147 را کسب نموده ایم که دلیل مهم آن حضور کمرنگ زنان در بازار کار (9/17 درصد) و نابرابری جنسیتی در میزان درآمد (درآمد زنان در طول سال یک پنجم مردان) است.

فلاحتی می گوید: کشورها در حوزه اقتصاد با استفاده از استراتژی هایی همچون ترغیب زنان به حضور در بخش­های مختلف مالی مانند کارآفرینی و توسعه کسب و کارهای خرد، هدفمندسازی استخدام دانش آموختگان زن (مثل هند و مالزی)، کاهش نرخ­ های مالیاتی برای کسب و کارهایی که زنان راه اندازی می نمایند، در راستا کاهش شکاف جنسیتی کوشش می نمایند. گفتنی است که در کشور ما شیوه های جمع آوری اطلاعات مربوط به مشارکت مالی زنان احتیاجمند توجه جدی است و علاوه بر این سهم زنان در مالی غیر رسمی بسیار بالاست و به همین دلیل علی رغم حضور آنان در اقتصاد، مشارکت آنان محاسبه نمی گردد.

بانیما: قدرت گرفته از سیستم مدیریت محتوای بانیما